„Wszystko, co powinieneś wiedzieć, zanim umrzesz. Tajemnice branży pogrzebowej” – Małgorzata Węglarz [premiera: 24.02.2021]

Recenzja PRZEDPREMIEROWA  | Premiera: 24.02.2021

WYDAWNICTWO MUZA*

Cała prawda o polskiej branży funeralnej. Odpowiedzi na pytania, które boimy się zadać. Jak to jest na co dzień mieć kontakt ze śmiercią? Jakie są fakty i mity o branży pogrzebowej? I kiedy bywa naprawdę ciężko? Choć w Polsce umiera rocznie około 400 tysięcy osób, o branży pogrzebowej wiemy niewiele, a to, co usłyszymy od osób, które mają za sobą organizację pogrzebu, bywa kontrowersyjne i budzi w nas lęk. Prawie każdy zna mrożące krew w żyłach opowieści o łamaniu zmarłym kości, pijanych grabarzach czy niebotycznych cenach za pochówek. Jak naprawdę funkcjonuje branża pogrzebowa? Z czym na co dzień spotykają się jej pracownicy? Małgorzata Węglarz w rozmowach m.in. z przedsiębiorcami pogrzebowymi, balsamistami, tanatokosmetologami, mówcami pogrzebowymi i pracownikami hospicjów rozprawia się ze stereotypami i daje odpowiedzi na wiele ważnych pytań. Jak to jest mieć bezustanny kontakt ze śmiercią? Co po śmierci dzieje się z ciałem? Dlaczego Polacy obawiają się kremacji? Jak wygląda pogrzeb XXI wieku? Wszystko, co powinieneś wiedzieć, zanim umrzesz to wyprawa do świata umarłych, której przewodzą całkiem żywi, pełni pasji ludzie.

Gdy otrzymałam od Wydawnictwa Muza propozycję zrecenzowania tej książki, początkowo wcale nie wzbudziło to we mnie entuzjazmu. Nie ma chyba tematu, który by mnie bardziej przerażał. Sądząc po wnioskach samej autorki – nie jestem w mniejszości. O ile śmierć w abstrakcyjnym ujęciu jest jako tako społecznie oswojona, o tyle sam proces odchodzenia i tego, co dzieje się z ciałem na etapie okołopogrzebowym jest kwestią usilnie spychaną z naszych ścieżek myślowych. Nie będę się teraz rozwodzić nad przyczyną takiego stanu rzeczy, (uwarunkowania kulturowe czy instynktowne?) w każdym razie Małgorzacie Węglarz należy oddać, że swoim reportażem stara się przykuć naszą uwagę na element rzeczywistości, od którego świadomie odwracamy wzrok, choć dotyczy on każdego z nas. 

Wszystko, co powinieneś wiedzieć, zanim umrzesz. Tajemnice branży pogrzebowej to zbiór rozmów z osobami związanymi z branżą funeralną. Pojawiają się tam wszyscy, których praca sprowadza się do zajmowania się zwłokami na różnym etapie przygotowań pogrzebowych. O specyfice części tych zawodów powszechnie niewiele się słyszy, albo co gorsza, wiedza ogólna sprowadza się do krzywdzących, szkodliwych (również dla zdrowia niewyedukowanych medycznie żałobników!) mitów. Rozmówcy Węglarz przybliżają tajniki swojego zawodu, dopełniając je znanymi z autopsji anegdotami. Opowiadają o motywach podjęcia się tej profesji, mierzeniu się ze stereotypami, uprzedzeniami społeczeństwa, najtrudniejszych przypadkach w całej karierze, a także o własnych lękach i obciążeniach, jakie niesie za sobą nieustająca styczność z ludzkim odchodzeniem. Nie brakuje też wątków formalnych, które w Polsce pozostawiają wiele do życzenia, podobnie jak transparentność regulacji prawnych. 

Pozytywną cechą książki jest sposób narracji. Autorka niczego nie kreuje. Nie napawa się aurą śmierci, naturalizmu, mroku i tego wszystkiego, w czym lubują się filmowcy, pisarze beletrystki bądź internetowi poszukiwacze sensacji. Bohaterowie reportażu są zwykłymi ludźmi. Mają wrażliwość, współczucie, granice wytrzymałości. Niektórzy otwarcie przyznają, że śmierć ich nadal przeraża. Nieobce są im kryzysy, zwątpienia co do ich dalszej przyszłości w tak obciążającym psychicznie zawodzie. Wbrew pozorom nie jest to pozycja o zmarłych, a o tym, czym jest umieranie z punktu widzenia tych, którzy tu zostają. 

*Recenzja powstała w ramach współpracy z Wydawcą.